Chuyện gì đang xảy ra với xe điện của Tesla?

[Hoang Son]

Loại bài

Bài dịch

Doanh số và thị phần đang lao đốc, vị CEO của Tesla ngày càng bận rộn với nhiều tranh cãi, cùng với việc phá hoại xe của khách hàng ngày càng lan rộng. Vậy thì điều gì đang xảy ra với Tesla là câu hỏi thực sự quan trọng.

Cách đây không lâu, mối quan ngại lớn nhất về tương lai của Tesla là 4 sản phẩm cốt lõi của hãng đã khá cũ kỹ, vị CEO của họ bị chỉ trích vì dành quá nhiều thời gian cho các doanh nghiệp khác như X (trước đây là Twitter), SpaceX và những dự án khác.

Tuy nhiên câu lạc bộ người hâm mộ của Elon Musk và khách hàng trung thành phần lớn vẫn nguyên vẹn, việc Tesla có nhà máy sản xuất tại Trung Quốc - thị trường ô tô lớn nhất thế giới được xem là "bảo chứng" cho sự tăng trưởng cũng của thương hiệu cũng như mang về tài chính vững mạnh cho thương hiệu.

Địa vị mới của Musk với tư cách là người bạn thân đầu tiên và người phụ trách chính thức cắt giảm chính phủ dưới thời Tổng thống Donald Trump dường như càng củng cố vận may tăng trưởng cho Tesla, với kỳ vọng các chính sách tương lai sẽ cải thiện môi trường kinh doanh của Tesla ngay sau mùa bầu cử 2024.

Nhưng hãy nhìn vào hiện tại, các sản phẩm của Tesla đang trở nên già cỗi trong ngành công nghiệp không ngừng làm mới mình. Model S đã tồn tại 13 năm mà chỉ nhận được những cập nhật nhỏ, dù điều đó có thể thay đổi vào cuối năm nay.

Tesla Cybertruck

Xe bán tải thuần điện - Cybertruck, có doanh số bán không được như kỳ vọng, chỉ một phần nhỏ trong số 1 triệu đơn đặt hàng đã mua xe. Không chỉ vậy, xe bán tải thuần điện này cũng gặp vấn đề liên quan đến chất lượng và buộc phải thu hồi, điều này dẫn đến việc Tesla không thể tung ra chính sách tăng giá mà buộc phải giảm giá xe dẫn đến giá trị của xe trên thị trường xe cũ giảm đến 58%.

Theo CarGurus, giá xe Tesla đã qua sử dụng giảm gấp đôi so với các thương hiệu xe khác. Trong khi đó, Reuters nhận định, việc đổi xe Tesla cũ lấy xe mới cũng tăng vọt đáng kể.

Mẫu sedan Model 3 bản tiêu chuẩn nhận được bản nâng cấp giữa vòng đời vào năm ngoái, nhưng doanh số tại bang California – thị trường trọng điểm đang sụt giảm mạnh. Trước đó, Model 3 đã tụt từ vị trí thứ 2 xuống thứ 4 trong bảng xếp hạng doanh số xe điện. Chiếc crossver Model Y vẫn dẫn đầu doanh số, dự kiến bản nâng cấp sẽ được giới thiệu vào năm 2026.

Tesla cần sự hỗ trợ tại Trung Quốc

Một kế hoạch sản xuất phiên bản Model Y tiêu chuẩn có mức giá thấp hơn tại Thượng Hải vào năm 2026 dành cho thị trường nội địa. Điều này nhằm giải quyết về doanh số giảm 49% trong tháng 2 (thị trường chiếm 1/4 tổng doanh số Tesla). Tại Bắc Mỹ và châu Âu cũng sẽ sớm có phiên bản giá rẻ này.

Thành công của Tesla tại Trung Quốc đang đặt dấu hỏi trước sự cạnh tranh từ các đối thủ có chiếc xe điện gần như tương đương, công nghệ tiên tiến với giá thành thấp hơn. Tesla vẫn chưa được phê duyệt phần mềm Full Self Driving tại Trung Quốc, trong khi đó các đối thủ đã có hệ thống tự lái cấp độ 3 trên đường. Thậm chí Zeekr còn tuyên bố sẽ cung cấp hệ thống tự lái miễn phí. Musk từ lâu đã nói rằng xe tự lái là chìa khóa cho tương lai của Tesla. Tuy nhiên Tesla chưa thể thực hiện điều này tại thị trường tỷ dân cũng như tụt hậu về khả năng sạc pin.

Mới đây, BYD đã công bố hệ thống sạc nhanh, chỉ mất 5 phút để bổ sung 402 km (250 dặm), nhanh gấp đôi so với các mẫu xe Tesla. Điều này dấy lên lo ngại về doanh số Tesla tại Trung Quốc tiếp tục sụt giảm trong năm nay.

Tesla Cybercab

Trong kế hoạch về các mẫu xe mới, trọng tâm là Cybercab được cho là có khả năng tự lái hoàn toàn, đây là điều các khách hàng trông đợi.

Kể từ năm 2015 đến nay, năm 2024 đánh dấu sự sụt giảm doanh số toàn cầu của Tesla và năm 2025 cũng dự báo không mấy khả năng. Tại thị trường Mỹ, doanh số xe điện nói chung có dấu hiệu tăng trưởng nhưng Tesla vẫn trên đà giảm. Tương tự doanh số Tesla ở châu Âu cũng giảm.

Musk đa nhiệm nhưng vị CEO Tesla đang mất tập trung

Danh mục sản phẩm yếu kém chỉ là một phần lý do khiến doanh số sụt giảm. Có lo ngại rằng Musk không còn nhiều thời gian để chú ý đến Tesla, bởi anh ta còn hàng loạt doanh nghiệp khác như SpaceX và X. Công ty hàng không vũ trụ của anh ta gặp nhiều trở ngại với hàng loạt trì hoãn, cháy nổ, thất bại khi hạ cánh và vụ nổ. Mạng xã hội X (Twitter) đã giảm số lượng người dùng, doanh thu và giá trị kể từ khi Musk mua lại và đổi tên.

Các vấn đề trên đang là thách thức lớn đối với Musk. Tuy nhiên vị doanh nhân này bây giờ đã trở thành cánh tay phải của tổng thống Trump với vai trò giám sát Bộ Hiệu quả Chính phủ (Department of Government Efficiency - DOGE) đang gây tranh cãi do tình trạng mất việc làm hàng loạt cũng như cắt giảm chi tiêu các cơ quan của chính phủ.

Đối với các chủ nhân xe Tesla, họ không đồng tình với quan điểm chính trị và hành động của vị CEO Tesla. Một số người đã bán xe vì sợ rằng sẽ bị trả đũa bởi các nhóm cực đoan. Bất cứ thứ gì mang logo Tesla đều trở thành điểm tập hợp cho các cuộc biểu tình, từ xe Tesla, trạm sạc, đại lý và cơ sở vật chất đã bị phá hoại và đốt cháy.

Không chỉ vậy, Tesla bị loại khỏi triển lãm ô tô ở Canada vì lý do an toàn. Tại Mỹ, các vụ phá hoại đang được Bộ Tư pháp của Trump điều tra với cáo buộc khủng bố nội địa.

Musk với cách chào “kiểu Đức quốc xã”

Tại sân khấu của sự kiện chính trị, Musk đã có cử chỉ mà nhiều người cho rằng đó là cách chào kiểu Nazi đã tạo ra meme và các quảng cáo chỉ trích Musk. Tại Đức, nơi Tesla có nhà máy lắp ráp là nơi nhận được phản ứng mạnh mẽ nhất khi có bất kỳ gợi ý về “kiểu Đức quốc xã” (hay chào kiểu Hitler, chủ nghĩa Nazi) đều bất hợp pháp. Đây là lý do khiến Tesla giảm 76% trong tháng 2 tại Đức.

Từ tháng 12, cổ phiếu Tesla đã giảm hơn 50%, lao dốc xuống khoảng 230 USD/cổ phiếu từ mức cao nhất trong 52 tuần là 488,54 USD. Các nhân sự nội bộ và thành viên hội đồng quản trị nằm trong số những người bán tháo cổ phiếu, một trong những khoản lỗ doanh nghiệp tồi tệ nhất trên S&P 500.

“Chúng tôi khó nghĩ ra điều gì tương tự trong lịch sử ngành ô tô, khi một thương hiệu mất giá trị nhanh đến vậy” JPMorgan viết trong bài phân tích gần đây. Musk thậm chí còn cầu xin mọi người không bán cổ phiếu Tesla. (Bộ trưởng Thương mại của Trump gần đây cũng đưa ra lời kêu gọi tương tự trên sóng truyền hình).

Tài sản của Tesla phần lớn dựa trên những gì công ty có thể làm trong tương lai, điều đó bắt nguồn từ trí tuệ và sức hút của CEO quyền lực. Khi Musk được nhiều người xem trọng, Tesla được định giá 1,2 nghìn tỷ USD, vượt giá trị tổng cộng của 20 hãng ô tô lớn nhất, Musk đang trên đà trở thành người đàn ông nhìn tỷ đầu tiên.

Giờ đây, khi CEO và các mẫu xe mang đến tai tiếng, giá trị đã lao dốc và dự báo khó phục hồi sớm. Đó là điều khó khăn khi xét đến tài chính và doanh thu thực tế của Tesla, đặc biệt trong bối cảnh quy định sắp tới, Tổng thống Trump đã ra hiệu sẽ xoá bỏ EV tax credits (tạm dịch "tín dụng thuế xe điện" và thay đổi quy định về tiết kiệm nhiên liệu vốn khuyến khích các hãng sản xuất xe điện.

EV tax credits (tín dụng thuế xe điện) là một chính sách khuyến khích tài chính dành cho những người mua xe điện (EV) hoặc xe sử dụng pin nhiên liệu (FCV). Chính sách này nhằm thúc đẩy việc sử dụng các phương tiện thân thiện với môi trường bằng cách giảm chi phí mua xe thông qua các khoản tín dụng thuế.

Mặc dù việc xóa tín dụng thuế có thể ảnh hưởng đến các hãng ô tô khác nhiều hơn Tesla, nếu hệ thống tín dụng biến mất, nó sẽ kéo theo một phần doanh thu đáng kể của Tesla – chỉ riêng quý trước đã là 692 triệu USD.

Sự kiện kỳ lạ ngày 11/3 tại Nhà Trắng, Trump quảng bá xe Tesla cùng Musk, cũng không mang lại sự tăng trưởng đáng kể về doanh số, dù một số nhân vật cánh hữu (trong đó có tổng thống Trump) đã công khai tuyên bố mua xe Tesla mới để ủng hộ Musk và Trump.

Điều này khiến sức hút của Tesla bị đảo ngược, những người thuộc phía chính trị truyền thống từng chê bai xe điện bỗng nhiên lại ủng hộ hoặc ít nhất là những chiếc xe mang logo Tesla.

Nhưng những động thái này, cùng với việc các quan chức chính quyền thổi phồng cổ phiếu và Tổng chưởng lý - Pam Bondi gọi phá hoại Tesla là khủng bố nội địa, toát lên vẻ tuyệt vọng và tệ hơn cho Tesla, không điều nào trong số đó dường như là cách khả thi để thoát khỏi tình trạng này.

Sản phẩm mới và việc CEO Tesla cố gắng tạo sự thân thiện với một nửa khách hàng tiềm năng có vẻ là lựa chọn tốt hơn.

Tổng hợp