Supercar
Đam Mê Xe
- Bài viết
- 536
- Loại bài
- Bài dịch
“VTEC just kicked in, yo!” - câu nói phổ biến mà chắc rằng những người mê tốc độ, thích dòng xe Nhật và nhất là Honda đều đã từng nghe qua. Đằng sau câu nói này là câu chuyện vô cùng đặc biệt.
VTEC - biểu tượng ô tô thập niên 90
Nếu bạn từng lái hoặc tiếp xúc với những chiếc xe mang thương hiệu Honda từ giữa những năm 1990, bạn có thể quen thuộc với một từ 4 chữ cái đã định hình bản sắc hiệu suất của hãng trong nhiều thập kỷ, đó chính là "VTEC".
Kể từ khi được ứng dụng lần đầu trên ô tô vào năm 1989, công nghệ động cơ VTEC của Honda đã mang lại cho các động cơ 4 và 6 xy-lanh của hãng sức hút lớn, thu hút hàng triệu user trên internet; đồng thời khi nhắc đến VTEC là cảm giác lái phấn khích cho những người đam mê tốc độ.
Mặc dù có rất nhiều những hình ảnh chế cũng như hiểu lầm về những gì đang thực sự diễn ra dưới nắp ca-pô thì công nghệ VTEC của Honda cũng đã vượt qua nhiều thử thách với thời gian và ngày nay vẫn được trang bị trên những mẫu xe mới.
Năm 1989, công nghệ VTEC xuất hiện trên chiếc Honda Integra XSi dành riêng cho thị trường Nhật Bản. Kể từ đó trở thành biểu tượng ô tô thập niên 90. Sau những thành công của Integra XSi tại Nhật, đến năm 1991 siêu xe Acura NSX đến Mỹ và thừa hưởng công nghệ VTEC.
Chiếc xe động cơ đặt giữa huyền thoại V6 3.0L (C30A) sản sinh công suất 270 mã lực, nhưng công nghệ VTEC đột phá đã mang lại những đặc tính hiệu suất độc đáo.
Sau này VTEC được áp dụng trên hàng chục mẫu xe Honda khác, từ xe phổ thông như Civic và Accord đến các phiên bản Type-R hiệu suất cao.
Hành trình phát triển VTEC
Vào đầu những năm 1980, Honda muốn phát triển thế hệ động cơ mới cho xe dân dụng với điểm nhấn đặc biệt nhằm nâng cao hiệu suất.
Hệ thống điều chỉnh thời gian đóng mở van biến thiên (VVT) đã tồn tại trước khi VTEC ra đời và các hãng như Fiat và Alfa Romeo đã sử dụng công nghệ này. Tuy nhiên, mục tiêu đầy tham vọng của Honda đã định hình số phận của VTEC.
Ban lãnh đạo Honda giao nhiệm vụ cho các kỹ sư phát triển khối động cơ không tăng áp có khả năng đạt 100 mã lực trên mỗi lít dung tích xy-lanh, đây là bất khả thi vào thời điểm đó.
Bởi điều này đòi hỏi khối động cơ có thể chịu được tốc độ cao mà không đánh đổi chất lượng hay độ bền bỉ .
VTEC hoạt động như thế nào?
Vào thời điểm đó, động cơ của Honda mạnh mẽ ở tốc độ cao nhưng thiếu sức mạnh ở dải vòng tua thấp. Các kỹ sư đã thử mọi cách, giải pháp hiệu quả là hệ thống có thể chuyển đổi cấu hình cam theo lệnh - VTEC.
VTEC là viết tắt của Variable Valve Timing & Lift Electronic Control System (Hệ thống điều khiển thời gian và độ nâng van biến thiên).
Tên gọi có thể lạ lùng, nhưng nó xuất phát từ công nghệ động cơ kết hợp hiệu quả nhiên liệu tuyệt vời ở vòng tua thấp với cú bứt phá mạnh mẽ ở vòng tua cao. Điều này đạt được bằng cách chuyển đổi giữa hai cấu hình cam (camshaft) ở các dải tốc độ khác nhau.
Mọi động cơ đều cần không khí và nhiên liệu để hoạt động, và các van mở ra cho phép không khí vào xy-lanh – quá trình này được điều khiển bởi các cam trên trục cam và các tay đòn.
Mỗi xy-lanh có các tay đòn với các cấu hình cam khác nhau có thể khóa lại với nhau. Các cam cao hơn mang lại sức mạnh VTEC và kết nối với một tay đòn không hoạt động. Khi được kích hoạt, các cam này tăng độ nâng và thời gian mở van, cho phép nhiều không khí hơn vào động cơ ở vòng tua cao.
Khi người lái đạp mạnh ga, tốc độ động cơ tăng, áp suất dầu động cơ cũng tăng theo. Khi động cơ đạt một mức vòng tua nhất định trong các động cơ VTEC của Honda, áp suất dầu đẩy các chốt bên trong tay đòn, khóa chúng lại với nhau.
Khi tay đòn được khóa, tất cả các van nạp (và van xả, tùy thuộc vào loại động cơ) mở rộng hơn, cho phép nhiều không khí vào và tạo ra nhiều sức mạnh hơn. Khi vòng tua giảm, áp suất dầu giảm, các chốt khóa trở về vị trí ban đầu, và các cam cấu hình thấp hoạt động trở lại ở chế độ “tiết kiệm nhiên liệu”.
Lợi ích và hạn chế về hiệu suất
Cụm từ “VTEC just kicked in, yo!” đã ăn sâu vào văn hóa người hâm mộ xe trên internet đến mức nó có hẳn một trang trên Know Your Meme, nhưng nó dựa trên một hiện tượng có thật mà người lái Honda đã trải nghiệm.
Trong hầu hết các động cơ 4 xy-lanh khác, dải vòng tua 5000-6000 vòng/phút là nơi các xe khác thường đạt giới hạn vòng tua (redline), vì chúng bắt đầu mất sức mạnh ở điểm này.
Tuy nhiên, đây lại là nơi các động cơ VTEC của Honda thực sự tỏa sáng. Đạt đến “ngưỡng VTEC” được đặc trưng bởi âm thanh gầm vang, mạnh mẽ ở vòng tua cao và một cú kéo tức thì; một cảm giác mà nhiều người lái Civic và Accord đời mô tả là gây nghiện.
Nhìn chung, hệ thống VTEC thực hiện đúng như mục tiêu của các kỹ sư và lãnh đạo Honda: cung cấp sức mạnh lớn trong các động cơ 4 xy-lanh từ 1.6 - 2.4 lít hoặc V6 từ 3.0 - 3.5 lít, tiết kiệm nhiên liệu tốt ở dải vòng tua thấp và độ tin cậy gần như “bất khả chiến bại”.
Năm 2023, một chủ xe Accord 2003 - Justin Kilmer, đã đạt mốc 1 triệu dặm trên chiếc coupe V6 của mình khi làm nhân viên chuyển phát y tế.
Tuy nhiên, động cơ VTEC có thể cảm thấy chậm chạp ở tốc độ thấp, vì công suất và mô-men xoắn cực đại thường nằm ở vòng tua rất cao. Ví dụ, động cơ 2.4 lít K24 DOHC VTEC trên Honda Civic Si 2006 sản sinh 197 mã lực tại 7.800 vòng/phút, gần sát với giới hạn 8.000 vòng/phút.
Kết luận
Dù VTEC đã tiến hóa với các phiên bản như i-VTEC, VTEC-E và VTEC Turbo, các hãng khác như Toyota và Mitsubishi cũng phát triển các công nghệ “bắt chước” VTEC nhưng theo phương pháp khác để đạt mục tiêu tương tự.
Ví dụ, Porsche 911 996 có VarioCam, sử dụng bộ xích điều chỉnh và kiểm soát độ chùng của xích nối với cam nạp và xả. Trong khi đó BMW trang bị VANOS trên động cơ 6 xy-lanh thẳng M50, được dùng trên E46 M3, với một bánh răng xoắn trên trục cam để điều chỉnh thời gian.
Ngày nay, nhiều nhà sản xuất, bao gồm các nhà sản xuất xe Mỹ, châu Âu và các đối thủ Nhật Bản của Honda, đều áp dụng một số dạng công nghệ điều chỉnh thời gian van biến thiên trong động cơ của họ.
Tuy nhiên, VTEC vẫn là biểu tượng của Honda, là một trong những công nghệ điều chỉnh thời gian van đầu tiên thành công được áp dụng cho các mẫu xe thương mại và trở thành niềm tự hào của người hâm mộ và chủ sở hữu Honda.
Tham khảo AutoBlog, Honda
