Để tìm hiểu rõ về trang bị an toàn này, OUTRUN mới đây đã ra mắt đoạn video dài hơn 30 phút để nói về quá trình trang bị này được phát minh và phát triển trong suốt thời gian qua. Đoạn clip tài liệu còn có sự góp mặt của nhiều huyền thoại của làng đua xe, những người đã góp phần phát triển trang bị này trong quá khứ như Sir Stirling Moss, tay lái thử và kỹ sư của Jaguar – Norman Dewis. Cùng với đó, một số tay đua và kỹ sư nổi tiếng khác cũng góp mặt như Murray Walker, Sir Jackie Stewart, Martin Brundle, Derek Bell và Andrew Frankel, những người đã đi cùng hệ thống này trong suốt quá trình phát triển ban đầu của nó.
Ban đầu, Sir Stirling Moss đã bắt đầu thử nghiệm trang bị này khi nó còn đang được Dewis phát triển dưới sự hợp tác của hãng lốp xe Dunlop và Jaguar. Dự án phát triển đó không phải chỉ là một sự thay đổi nhỏ ở hệ thống này khi cả hai đều muốn mang lại khả năng dừng tốt hơn cho những chiếc xe đua ở thời điểm đó. Cả hai đã đi đến quyết định lấp ý tưởng từ bộ phận phi cơ của Dunlop khi họ cũng đang phát triển một hệ thống phanh sử dụng đĩa ở thời điểm đó. Ý tưởng này sẽ dùng các má phanh chập vào rotor quay thay vì được đẩy ra, tác động lên thành ổ phanh như phanh tang trống. Với ý tưởng này, hệ thống phanh sẽ có thể tạo ra khả năng dừng tốt hơn cho xe, cùng với đó là hao mòn ít hơn loại tang trống truyền thống.
Mặc dù cả hai hệ thống này đều sử chung nguyên lý nhiệt và ma sát để giúp giảm tốc độ xe nhưng hệ thống phanh đĩa có thể được thiết kế hoạt động ở hiệu suất cao hơn nhiều so với tang trống. Một trong những vấn đề lớn nhất của phanh tang trống là thiết kế của nó quá kín nên nhiệt sinh ra từ quá trình phanh vẫn giữ lại bên trong và khó thoát ra môi trường bên ngoài hơn. Ngược lại, phanh đĩa lại có thiết kế mở, từ đó không khí bên ngoài có thể dễ dàng làm mát cả hệ thống, giúp nó hoạt động liên tục ở hiệu suất cao. Cùng với đó, điều này cũng giúp hệ thống phanh hoạt động ổn định trong thời gian dài cũng như giảm thiểu độ hao mòn.
Khi bắt đầu, mọi người trong dự đều nghĩ đây sẽ là một concept dễ dàng, kiểu như “nó dễ vậy sao chẳng thấy ai làm nhỉ?”. Tuy nhiên, khi bắt tay vào thực hiện, họ gặp phải một số vấn đề khó khăn hơn, đặc biệt là về độ thực dụng cũng như độ tin cậy của hệ thống để đảm bảo các chi tiết hoạt động theo đúng như thiết kế đề ra.
Chính vì thế, đội ngũ phát triển đã quyết định thử nghiệm nguyên mẫu của hệ thống phanh đĩa lần đầu tại giải đua Mille Miglia. Điều kiện đường đua khắc nghiệt với những khu vực cần thắng gấp cũng như vào cua đèo núi thường xuyên ở tốc độ cao được coi là hoàn hảo cho hệ thống này. Và họ đã đúng, hệ thống phanh đĩa đã giúp chiếc xe rất nhiều xuyên suốt cuộc đua. So sánh với xe sử dụng phanh thường, những chiếc xe được trang bị phanh đĩa cho phép tay đua phanh trễ hơn nhiều trước khi vào cua, cùng với đó là tạo lực phanh lớn hơn mà không phải lo cho vấn đề nhiệt độ.
Sau cuộc đua đó, nhiều đội đua nhận thấy được sử cần thiết của phanh đĩa và nó được lựa chọn để sử dụng nhiều hơn. Cùng với sự phát triển của công nghệ kỹ thuật, hệ thống phanh loại này liên tục được cải tiến và dần dần có mặt trên những chiếc xe thương mại đắt tiền trước khi được bán ra phổ biến như hiện nay.
Hiện nay, phanh đĩa có nhiều loại khác nhau, phân biệt chủ yếu qua chất liệu tạo nên đĩa phanh cũng như số lượng piston của kẹp phanh. Với đĩa phanh, chúng có thể được làm bằng nhiều loại vật liệu. Từ thép đến sợi carbon – gốm, đến những loại cao cấp hơn như phủ gốm bề mặt để giảm bụi phanh và tăng độ bền. Nói về kẹp phanh, ta có thể phân ra làm hai loại theo cách bố trí. Loại đầu tiên có cách bố trí piston một bên, thường dùng trên xe bình dân. Loại thứ hai sử dụng hai má phanh với piston được chia đều để tác động lên cả hai bề mặt của đĩa phanh. Loại thứ nhất có ưu điểm là rẻ hơn nhưng lại không mang đến khả năng vận hành tối ưu như phanh đĩa với kẹp phanh kép.
Tùy vào mục đích cũng như phân khúc, các nhà sản xuất sẽ quyết định trang bị loại phanh nào cho xe của mình. Một số các xe cỡ nhỏ vẫn sử dụng phanh tang trống trong khi những mẫu xe lớn, xe sang, xe hiệu năng cao sẽ được sử dụng phanh phanh đĩa đơn cũng như phanh đĩa kép. Một yếu tố khác cũng tác động đến việc nhà sản xuất có trang bị phanh đĩa cho xe không đó là giá thành sản phẩm. Một số nhà sản xuất lựa chọn bán ra phanh đĩa dưới dạng tùy chọn.
Tổng hợp
