Từ chỗ là một thú chơi của những người đam mê và am hiểu sâu, giờ đây xe cổ trở thành mặt hàng được các nhà đầu tư quan tâm vì khả năng sinh ra lợi nhuận "khủng".
Andrea Modena, người đứng đầu bộ phận xe cổ của Ferrari, từng chia sẻ một câu chuyện thú vị. Đó là vào năm 1977, một người đàn ông đã phải bán chiếc Ferrari 250 GTO đời 1962 của mình vì vợ phàn nàn rằng nó quá ồn ào. Hoặc là chiếc xe, hoặc là vợ, ông ta không thể có cả hai cùng lúc.
"Ngày nay, tôi không chắc người vợ sẽ được chọn," ông Modena nhận định một cách đầy hóm hỉnh. Đó là bởi vì thời thế đã thay đổi. Năm 2018, chính chiếc 250 GTO 1962 đó đã trở thành chiếc xe đắt giá nhất trong lịch sử khi được bán đấu giá 48 triệu USD (tương đương 1.128,240 tỷ đồng). Đến năm 2022, kỷ lục đó đã bị xô đổ bởi chiếc Mercedes-Benz 300 SLR Uhlenhaut Coupé đời 1955 có giá 135 triệu euro (149 triệu USD, tương đương 3.502,245 tỷ đồng).
Những thương vụ nêu trên chỉ là một vài trường hợp tiêu biểu trong số vô vàn những "siêu giao dịch" trị giá hàng tỷ USD trong thị trường xe cổ toàn cầu. Làn sóng đầu tư này cho thấy xe cổ đang trở thành một dạng tài sản thay thế được ưa chuộng chứ không chỉ là phương tiện di chuyển đơn thuần nữa.
Theo báo cáo thịnh vượng năm 2023 của công ty tư vấn bất động sản Knight Frank, giá trị xe cổ đã tăng 185% trong vòng một thập kỷ vừa qua, vượt xa tốc độ tăng trưởng của các mặt hàng xa xỉ khác như rượu vang, đồng hồ và tác phẩm nghệ thuật, đồng thời chỉ đứng sau các loại rượu whisky quý hiếm.
Trước đây, thị trường xe cổ hầu như chỉ giới hạn trong một nhóm nhỏ những người đam mê sưu tầm. Tuy nhiên giờ đây thị trường này đã mở rộng thêm rất nhiều sau khi thu hút được sự chú ý của các nhà đầu tư có tham vọng kiếm lợi nhuận "khủng". Việc ít có liên hệ đến các tài sản chính thống như cổ phiếu và trái phiếu cũng khiến cho xe cổ khó bị biến động bởi chứng khoán, qua đó càng trở nên hấp dẫn hơn.
“Chúng tôi đã theo dõi thị trường này trong một thời gian dài. Lịch sử 30 năm qua cho thấy xe cổ đã hội đủ điều kiện để trở thành một dạng tài sản mà khách hàng của chúng tôi nên sở hữu trong danh mục đầu tư”, ông Giorgio Medda, Giám đốc điều hành quỹ Azimut (Italia) cho biết.
Trong năm 2023 này, Azimut sẽ chính thức cung cấp quỹ đầu tư liên tục (evergreen) dành cho xe cổ đầu tiên trên phạm vi toàn thế giới. Đặc tính của loại quỹ này là không có ngày kết thúc và có thể nhận tiền mới vô thời hạn. Azimut cho biết họ nhận được sự tư vấn từ Alberto Schon, người đứng đầu đại lý Rossocorsa chuyên kinh doanh xe Ferrari và Maserati, là chỉ nên nhắm vào những chiếc xe trị giá 1 triệu euro (25,7 tỷ đồng) trở lên, đặc biệt là các xe có lịch sử độc đáo.
Trước đó, một công ty quản lý tài sản khác là Hetica Capital (Thụy Sĩ) cũng từng giới thiệu quỹ đầu tư xe cổ vào năm 2021 nhưng là dạng "đóng", có trị giá 50 triệu euro (54,7 triệu USD – tương đương 1.284,356 tỷ đồng) và cũng là quỹ đầu tiên thuộc loại này.
Quỹ của Hetica nhắm mục tiêu lợi nhuận 9-15% sau 7 năm. Đến nay công ty này đã mua hàng chục chiếc xe cổ và mong muốn đạt đến con số 30-35 xe vào năm thứ 5, do đó sẽ chỉ còn lại 2 năm cuối để bán hết lượng xe này và trả lại tiền cho nhà đầu tư.
Theo các chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong ngành, những kế hoạch mà các quỹ đầu tư này đưa ra là cực kỳ táo bạo.
Dietrich Hatlapa, người sáng lập công ty HAGI chuyên nghiên cứu xe cổ, cho biết "Trong nhiều năm qua chúng tôi đã chứng kiến hơn 100 nỗ lực thành lập quỹ. Tuy nhiên, vẫn chưa có ai tạo ra được một quỹ có đủ độ phong phú cả về số lượng nhà đầu tư cũng như danh mục xe cổ." HAGI chính là đơn vị cung cấp dữ liệu ngành cho bản báo cáo của Knight Frank.
Đây cũng không phải là lĩnh vực dành cho những "tay mơ", với khả năng tài chính không thực sự dồi dào.
Tuy có xuất xứ tại những quốc gia khác nhau nhưng cả Azimut và Hetica đều cho đăng ký quỹ xe cổ của họ tại Luxembourg, cũng như đều yêu cầu mức đầu tư tối thiểu là 125.000 euro (khoảng 3,21 tỷ đồng).
“Chúng tôi nhận được rất nhiều cuộc gọi từ những người đang muốn đầu tư 1.000-2.000 euro (25,7-51,4 triệu đồng) và chúng tôi buộc phải từ chối hết,” Walter Panzeri, người điều hành quỹ Klassik của Hetica cho biết.
Hơn nữa, chỉ cần một vết xước hoặc vết lõm nhỏ, hoặc phát sinh bộ phận nào đó cần phải thay thế, có thể giáng một đòn nặng nề về tài chính. Ông Modena nêu ra ví dụ rằng chỉ riêng việc thay bộ cản va của một chiếc xe cổ hiếm đã tốn 15.000 USD (352,2 triệu đồng).
Florian Zimmermann, một người sưu tầm xe cổ tại Đức cho biết chi phí vận hành một bộ sưu tập xe hơi, bao gồm cả những khoản phí như lưu kho và bảo hiểm, có thể chiếm tới 5-6% trong tổng giá trị danh mục đầu tư hàng năm. Ông Zimmermann bắt đầu mua xe cổ khi còn làm việc tại Mercedes-Benz và kể từ đó đã xây dựng một bộ sưu tập hơn 300 xe cùng với một đối tác.
"Ngày càng khó tìm được những người thợ máy phù hợp để giữ cho những chiếc xe này tồn tại. Nếu muốn chúng luôn ở trong trạng thái sẵn sàng hoạt động tốt, bạn sẽ còn phải chi một số tiền lớn hơn nữa", ông Zimmermann chia sẻ.
Mặt khác, các quỹ đầu tư quản lý danh mục xe hơi hoàn toàn có thể đem lại nguồn thu nhập cho bộ phận chuyên chăm sóc xe cổ của các hãng xe. Đây không chỉ là các đơn vị cung cấp dịch vụ sửa chữa và thay thế phụ tùng mà còn có trách nhiệm đứng ra xác thực nguồn gốc của xe, khi chủ xe có nhu cầu tham gia các cuộc triển lãm và cuộc thi.
Theo Peter Becker của Mercedes-Benz Classic, chỉ riêng quy trình chứng nhận có thể tốn khoảng 20.000 euro (513 triệu đồng). Do người ngoài không được truy cập vào kho lưu trữ chính hãng nên chỉ những chuyên gia đang làm việc trong hãng xe mới có khả năng xác nhận tính nguyên bản của một mẫu xe cổ.
Thị trường này cũng đang mở rộng tỷ lệ thuận với số lượng người giàu tăng lên. Theo Knight Frank, giá trị của những chiếc xe cổ đã tăng 25% vào năm 2022. Đây là sự tăng trưởng mạnh nhất trong các ngành hàng xa xỉ suốt 9 năm qua và chỉ đứng sau mức tăng 29% của tác phẩm nghệ thuật.
Công ty bảo hiểm xe cổ Hagerty ước tính có khoảng 80 tỷ USD giao dịch liên quan đến xe sưu tầm trên toàn cầu mỗi năm, bao gồm tất cả các cuộc đấu giá và mua bán cá nhân.
Bắc Mỹ vẫn là thị trường đấu giá xe cổ lớn nhất, khi Hagerty ghi nhận 3,4 tỷ USD doanh thu bán đấu giá vào năm 2022 so với 774 triệu USD vào năm 2007. Tuy nhiên Zimmermann cho biết số lượng người mua ngày càng tăng đã xuất hiện trong những năm gần đây ở Trung Đông, Ấn Độ và Trung Quốc.
Một số nhà đầu tư cho biết, động lực tham gia vào thị trường xe cổ của họ đến từ việc các quốc gia đang chạy đua nhằm loại bỏ xe động cơ đốt trong và thay thế bằng xe điện.
“Theo thời gian, những chiếc xe cổ chạy xăng sẽ càng trở nên hiếm có và dần dần được tôn thờ", ông Cristiano Bolzoni, Giám đốc mảng xe cổ tại Maserati, nhận định. Chúng được ví như những di tích còn sót lại của quá khứ, những bằng chứng về một thời đại lịch sử.
Theo Adolfo Orsi, tác giả Classic Car Auction Yearbook, bản niên giám đã theo dõi dữ liệu về doanh số bán đấu giá từ năm 1990, thì Ferrari là nhãn hiệu xe cổ được đánh giá cao nhất. Ông mô tả chúng là "những cổ phiếu blue-chip tiêu biểu của lĩnh vực này".
Trong giai đoạn 2021-2022, những chiếc xe Ferrari cổ thu về trung bình 589.000 USD (13,8 tỷ đồng) trong các phiên đấu giá. Theo sau là xe Mercedes-Benz cổ (378.000 USD – 8,9 tỷ đồng) và xe Porsche cổ (348.000 USD – 8,2 tỷ đồng).
Ông Zimmermann nhận định: "Cộng đồng chơi xe cổ đã thay đổi rất nhiều trong 5-10 năm qua. Trước đây chỉ có những người am hiểu sâu sắc về xe từ trong ra ngoài. Nhưng theo thời gian, có thêm không ít người khác tham gia với tư duy đơn giản: ‘Tôi thích những chiếc xe này, tôi đủ khả năng mua chúng và bản thân chúng không bị mất giá trị, thậm chí còn tăng thêm’. Họ là những nhà đầu tư chứ không phải người sưu tầm xe."
Tổng hợp
Ảnh: Reuters
