Đều có chữ "hybrid", nhưng trên thực tế cách mà những chiếc xe hybrid thực thụ vận hành khác nhiều so với xe hybrid-nhẹ.
Khái niệm "hybrid" trong lĩnh vực phương tiện di chuyển nói chung, bao gồm ô tô, xe máy hay tàu thuyền, thậm chí cả máy bay… là dùng để chỉ việc có nhiều loại động cơ cùng hiện diện trong một sản phẩm. Những động cơ này có khả năng hoạt động riêng lẻ hoặc cùng góp sức để khiến phương tiện đó đạt được hiệu năng cao.
Đối với xe hơi, có thể lấy ví dụ mẫu xe crossover hạng sang cỡ trung Lexus RX thế hệ mới 2023 là trường hợp điển hình hiện nay của một dòng sản phẩm vừa có phiên bản chỉ dùng động cơ xăng truyền thống, vừa có phiên bản hybrid kết hợp giữa động cơ xăng và mô-tơ điện.
Cụ thể, phiên bản RX 350 dùng động cơ xăng 4 xy-lanh tăng áp, dung tích 2.4L với công suất tối đa 275 mã lực, mô-men xoắn cực đại 430 Nm. Mức tiêu hao nhiên liệu đường hỗn hợp 9,8 lít/100 km. Đây là phiên bản đúng nghĩa "truyền thống", vận hành giống như mọi chiếc xe xăng khác đã tồn tại trên thị trường cả trăm năm nay.
Trong khi đó, phiên bản RX 350h hybrid vừa có động cơ xăng 4 xy-lanh 2.5L hút khí tự nhiên, đồng thời cũng được trang bị các mô-tơ điện lắp ở bánh trước và bánh sau xe. Nếu xe chỉ vận hành bằng động cơ xăng, sức mạnh chỉ được cung cấp từ mức công suất tối đa 185 mã lực, mô-men xoắn cực đại 241 Nm. Nếu xe chỉ chạy bằng năng lượng điện, lúc này hệ thống truyền động của xe chỉ sử dụng đến các mô-tơ điện với tổng công suất 234 mã lực và phụ thuộc vào bộ pin lithium-ion 1,6 kWh.
Ngoài ra, người dùng RX 350h hybrid còn có một lựa chọn nữa là sử dụng kết hợp cả 2 nguồn nhiên liệu xăng và điện, để cả động cơ xăng và mô-tơ điện hoạt động cùng lúc. Lúc này, sức mạnh toàn hệ thống được ghi nhận sẽ lên đến 246 mã lực, mô-men xoắn cực đại 316 Nm.
Tuy nhiên, những mẫu xe như RX 350h hybrid có bộ pin khá nhỏ, nên chế độ vận hành hoàn toàn bằng điện bắt buộc phải bị giới hạn ở mức vận tốc thấp và cũng chỉ đi được quãng đường ngắn trước khi quay trở lại dùng tiếp động cơ xăng. Bộ pin chỉ có thể sạc lại bằng cơ chế phanh tái tạo năng lượng trong lúc xe di chuyển bằng động cơ xăng. Để giải quyết những hạn chế của phương thức hybrid kể trên, các hãng xe tạo ra một loại khác là hybrid cắm điện (plug-in hybrid) và những mẫu xe dùng cơ chế này được biểu thị bằng cụm ký tự PHEV. Dòng Lexus RX 2023 cũng có một phiên bản PHEV là RX 450h+.
RX 450h+ cũng được trang bị động cơ xăng 4 xy-lanh 2.5L hút khí tự nhiên và các mô-tơ điện tương tự như trên RX 350h. Điểm khác biệt nằm ở chỗ bộ pin lithium-ion của RX 450h+ có dung lượng lớn hơn nhiều, lên tới 18,1 kWh. Năng lượng pin vừa có thể sạc bằng phanh tái tạo, vừa có thể sạc bằng cách cắm dây vào ổ điện dân dụng. Khi đầy pin, xe có thể di chuyển tối đa 48 km chỉ bằng điện.
Nhìn chung, dù là xe hybrid thông thường hay hybrid cắm điện PHEV thì những xe dạng này đều được công nhận là hybrid thực thụ vì có khả năng chỉ chạy bằng một loại nhiên liệu riêng biệt và cho phép người sử dụng chủ động chọn khi nào dùng.
Còn những xe dạng hybrid-nhẹ (mild-hybrid) thì khác nữa, do chúng mặc dù cũng kết hợp động cơ đốt trong với mô-tơ điện, nhưng phần mô-tơ điện chỉ đóng vai trò hỗ trợ và không thể hoạt động riêng biệt. Đảm nhiệm chính cho khả năng vận hành vẫn là động cơ đốt trong, dùng nhiên liệu xăng hoặc dầu diesel.
Đối với một chiếc xe hybrid-nhẹ, phần mô-tơ điện chỉ hoạt động trong một vài trường hợp nhất định. Chẳng hạn như khi người lái đạp ga mạnh bất chợt, lúc này mô-tơ điện với đặc thù mô-men xoắn cao đáp ứng tức thì, sẽ đưa chiếc xe vọt đi mà không cần phải đợi động cơ đốt trong tăng vòng tua máy. Hoặc nó sẽ dùng năng lượng dự trữ sẵn để kích hoạt lại động cơ đốt trong rất nhanh chóng, sau khi động cơ này tạm ngắt khi dừng chờ đèn đỏ.
Cần nhấn mạnh, tất cả những gì cơ chế hybrid-nhẹ làm được thì một chiếc xe hybrid thực thụ cũng làm được. Nhưng khả năng vận hành chỉ bằng năng lượng điện, hoàn toàn không dùng đến động cơ đốt trong nhằm tiết kiệm nhiên liệu thực sự hiệu quả, thì hybrid-nhẹ không thể làm được.
Bù lại, những hệ thống hybrid-nhẹ đơn giản hơn và chi phí sản xuất cũng thấp hơn so với hybrid thực thụ. Thế nên hybrid-nhẹ sẽ là phương án phù hợp dành cho những mẫu xe phổ thông giá rẻ, giúp cho số đông người tiêu dùng có thể dễ dàng tiếp cận.
Tổng hợp
