Có nhiều ưu điểm vượt trội so với kiểu dẫn động một cầu đơn thuần, tuy nhiên hệ thống dẫn động 4 bánh toàn thời gian hay còn gọi là AWD tương đối phức tạp về kết cấu và làm tăng chi phí thêm đáng kể, khiến cho nó trở thành một loại trang bị rất ít khi có cơ hội xuất hiện trên những chiếc xe sedan gầm thấp tại Việt Nam, nhưng không phải là hoàn toàn không có!
Hệ dẫn động AWD là gì?
Hầu hết các loại xe du lịch phổ thông trên thị trường ngày nay đều thuộc loại dẫn động một cầu, trong đó phổ biến nhất là dẫn động cầu trước (FWD). Loại này chỉ truyền sức kéo (mô-men xoắn) của động cơ tới các bánh trước của xe. Bên cạnh đó còn loại dẫn động cầu sau (RWD), chỉ làm quay các bánh sau của ô tô, thường thấy trên xe tải, xe bán tải, xe SUV dựa trên khung gầm xe bán tải, xe sang và xe hiệu năng cao.
Với AWD, sức kéo có thể được truyền tới cả 4 bánh, thế nên nó mới được gọi là “dẫn động 4 bánh”. Vì số lượng bánh xe nhận được mô-men xoắn từ động cơ tăng lên gấp đôi so với các kiểu dẫn động một cầu, nên độ bám đường cũng cao hơn nhiều. Đây chính là lợi ích vượt trội của AWD: làm giảm nguy cơ mất kiểm soát khi xe vận hành trên bề mặt đường trơn trượt, do mưa hoặc do tuyết.
Nếu buộc phải sử dụng xe với điều kiện đường sá không thực sự lý tưởng như thế, với xe AWD bạn có thể thực hiện thao tác tăng tốc mà vẫn được đảm bảo ổn định và an toàn, hầu như không bị trượt lốp hoặc nếu chẳng may có bị thì không đến nỗi quá nghiêm trọng, vẫn trong ngưỡng sửa sai được. Xe AWD cũng có thể xuất phát từ vị trí đứng yên tốt hơn so với xe dẫn động một cầu trên đường trơn trượt, ngay cả khi loại lốp giống hệt nhau.
AWD không phải là 4WD
Mặc dù đều là các hệ dẫn động 4 bánh (và đều được quen miệng gọi là “hai cầu”), nhưng AWD và 4WD là những thứ khác nhau. 4WD là kiểu dẫn động thường thấy trên những dòng xe đa địa hình, với gầm cao và có nền tảng dạng body-on-frame. Đặc trưng của xe 4WD là người lái phải chủ động chọn chế độ phù hợp, lúc đi đường nhựa bình thường thì để xe vận hành theo kiểu dẫn động một cầu (thường là RWD) và chỉ chuyển sang chế độ hai cầu khi vượt địa hình khó. Nói cách khác, 4WD là thủ công, khác với sự tự động của AWD.
Cơ cấu vận hành của các xe 4WD cũng có nghĩa là hệ thống của chúng không thể thay đổi tốc độ trục riêng lẻ, người điều khiển được khuyến cáo là chỉ lái chúng ở chế độ hai cầu khi đi thẳng lúc off-road, không dùng đến khi đi trên đường khô ráo. Đó là bởi vì khi đánh lái vào cua, bánh ở phía bên trong luôn quay chậm hơn bánh ở phía bên ngoài. Nếu vào cua mà không tắt chế độ hai cầu, các trục sẽ bị bó chặt và xe sẽ lắc lư một cách dị thường, gây khó khăn cho việc điều khiển và về lâu dài làm tổn hại đến cơ cấu máy móc.
Tất cả các hệ dẫn động kiểu 4WD đều được thiết kế để sử dụng khi phát sinh tình huống cần đến chế độ hai cầu, chứ không phải luôn luôn kích hoạt, thế nên chúng còn được gọi là “bán thời gian”. AWD thì được thiết kế để luôn hoạt động “toàn thời gian”, tuy nhiên cũng có những loại AWD “bán thời gian”.
AWD trên xe sedan
Nhiều người hay cho rằng, xe sedan gầm thấp không phải chuyên dùng để đi off-road thì cần “hai cầu” làm gì. Đó là suy nghĩ rất sai lầm và thường thấy ở những người chưa phân biệt được AWD với 4WD. Còn một khi đã hiểu bản chất vấn đề thì sẽ thấy rằng AWD trên xe sedan là thứ rất cần thiết.
Như đã đề cập, xe có AWD sẽ luôn vận hành an toàn hơn trên đường trơn trượt so với xe chỉ dẫn động một cầu, bất kể chúng là loại FWD hay RWD. Điều này đúng với mọi loại xe AWD, bao gồm cả sedan gầm thấp. Nếu trên bề mặt đường có nước mưa, bùn (hoặc băng tuyết ở những vùng thời tiết lạnh) hay bất cứ yếu tố nào dễ gây trơn trượt, các bánh xe của kiểu dẫn động một cầu khó có thể duy trì độ bám tối ưu, khiến xe bị mất lực bám và trượt rất nguy hiểm. Tệ nhất là bạn có thể chệch khỏi đường hoặc đâm vào một chiếc xe khác. Hệ thống AWD giảm thiểu nguy cơ này và cải thiện khả năng tăng tốc an toàn.
Một tác dụng khác của AWD là làm giảm xu hướng quay của từng bánh xe khi tăng tốc qua một góc cua. Đó là nhờ vào khả năng truyền mô-men xoắn theo 4 hướng và truyền tới 4 bánh xe thay vì chỉ 2 bánh. Đối với những người lái xe nhiều kinh nghiệm và tự tin vào kỹ năng của mình, AWD cho phép họ tự tin nhấn ga ở góc cua mà ít có nguy cơ bị chệch sang một bên hoặc tệ hơn là lao ra ngoài lề đường.
Ngày càng có nhiều mẫu xe hiệu năng cao dùng động cơ công suất lớn có xu hướng được trang bị AWD vì khả năng khai thác nhiều sức mạnh mà không làm các bánh xe mất độ bám gây nguy hiểm cho người dùng. Tuy nhiên, bản thân AWD không thể tự động cải thiện khả năng xử lý trên mặt đường khô ráo mà còn phụ thuộc vào từng chiếc xe. Giống như bất kỳ công nghệ nào, bên cạnh ưu điểm thì AWD cũng có những nhược điểm nhất định.
Trong nhiều trường hợp, AWD được cung cấp dưới dạng tùy chọn và làm tăng giá xe, mức chênh lệch có thể lên đến hàng nghìn USD so với bản dẫn động một cầu của mẫu xe đó. Đối với những xe sedan trang bị sẵn AWD ở trạng thái tiêu chuẩn, chi phí bổ sung cho các bộ phận AWD (ít nhất một bộ vi sai bổ sung, các bộ ly hợp khác nhau, trục truyền động, phần mềm, v.v…) đã được tính hết vào giá xe, khiến tầm giá của chúng cao hơn so với mặt bằng chung của phân khúc, trở nên kém cạnh tranh hơn khi phải so sánh. Mức tiêu hao nhiên liệu của xe AWD chắc chắn cũng sẽ nhiều hơn. Ngoài ra, sự phức tạp của hệ thống AWD cũng làm tăng chi phí bảo dưỡng và sửa chữa.
Bên cạnh đó, AWD còn gây tranh cãi ở khía cạnh liên quan đến lốp. Không ít người thắc mắc: xe AWD đi với lốp 4 mùa liệu có đảm bảo độ bám đường tốt hơn so với xe một cầu nhưng trang bị lốp mùa đông chuyên dụng? Đây là câu hỏi rất chính đáng của những ai thường xuyên sử dụng xe tại vùng khí hậu nhiều tuyết và băng giá, vì chi phí thay lốp mùa đông cho xe một cầu mà họ đang có sẵn sẽ luôn luôn rẻ hơn rất nhiều so với việc đầu tư một chiếc xe AWD.
Riêng về vấn đề này, đến nay vẫn chưa có lời giải đáp thỏa đáng. AWD đúng là rất tuyệt, nhưng nó không phải phương án phù hợp nhất đối với những người thực dụng tối đa. Dù sao thì lốp mùa đông cũng có tác dụng của nó và còn giúp kéo dài tuổi thọ của những chiếc lốp mùa hè khi chủ xe quyết định sử dụng luân phiên. Tất nhiên, nếu tài chính không bị giới hạn thì tốt nhất vẫn là dùng kết hợp xe AWD với lốp mùa đông.
Các xe sedan có AWD ở Việt Nam
Dù bản chất AWD là giúp hạn chế trơn trượt nhưng phần lớn các hãng xe cho rằng kiểu dẫn động này sẽ đem lại lợi ích nhiều nhất tại các quốc gia có mùa đông lạnh giá, với nhiệt độ đủ thấp để có tuyết. Vì vậy, khi đứng trước quyết định có nên phân phối phiên bản AWD của một mẫu xe sedan tại những thị trường ở vùng nhiệt đới nóng ẩm hay không, hầu hết sẽ chọn… không. Chi phí cũng là yếu tố cần cân nhắc, đặc biệt đối với những quốc gia có mức sống chưa cao, khách hàng mua xe quan tâm rất kỹ đến giá cả. Việt Nam thì “đáp ứng” đủ cả 2 tiêu chí này, nên hầu như rất khó tìm được xe sedan có AWD tại đây.
Trên thực tế, nhiều dòng xe sedan đang kinh doanh chính hãng ở Việt Nam cũng có phiên bản AWD ở các thị trường quốc tế, nhưng trong danh mục giới thiệu đến khách Việt thì chỉ toàn những bản một cầu. Có thể kể đến: Mazda3, Mazda6, Toyota Camry, Kia K5, Volkswagen Passat, Lexus ES, Mercedes-Benz E-Class, Audi A4 hay BMW 3-Series và 5-Series, v.v…
Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp ngoại lệ. Chúng bao gồm:
- Subaru WRX: Subaru rất tự hào về hệ dẫn động Symmetrical AWD của mình và hãng trang bị đồng bộ hệ thống này cho tất cả mọi mẫu xe trong danh mục (ngoại trừ chiếc xe coupe BRZ). Loại được dùng cho WRX được gọi là Variable Torque Distribution, chia mô-men xoắn 45/55 giữa cầu trước và cầu sau. Xe tại Việt Nam có giá 1,999 tỷ đồng (bản số sàn 6 cấp) và 2,069 tỷ đồng (bản số tự động CVT).
- Volvo S60: Trong khoảng thời gian từ lúc ra mắt Việt Nam tháng 10/2020 cho đến khi ngưng kinh doanh đầu năm 2023, mẫu xe S60 là chiếc sedan hạng sang cỡ nhỏ duy nhất trong phân khúc có hệ dẫn động AWD. Volvo vốn có truyền thống dùng AWD kiểu Haldex, ưu tiên dẫn động cầu trước trong phần lớn thời gian và chỉ kích hoạt thêm cầu sau khi hệ thống nhận thấy cần thiết.
- Volvo S90: Tương tự như trường hợp của S60, mẫu sedan hạng sang cỡ trung S90 cũng được trang bị AWD kiểu Haldex. Phiên bản đang bán tại Việt Nam là S90 Recharge sử dụng công nghệ Plug-in Hybrid với động cơ 462 mã lực kèm theo mức giá 2,89 tỷ đồng, có chế độ “Constant AWD” cho phép xe luôn hoạt động ở trạng thái dẫn động 4 bánh.
- Mercedes-AMG A 35 sedan: Đây là phiên bản AMG hiệu năng cao của mẫu A-Class sedan thế hệ W177. Xe trang bị hệ dẫn động 4MATIC+ với cơ chế ly hợp đa đĩa khóa cơ điện chủ động được sử dụng để phân bổ mô-men xoắn giữa cầu trước và cầu sau. Xe có động cơ I4 turbo mạnh 306 mã lực, giá hiện tại là 1,999 tỷ đồng.
- Mercedes-AMG C 43 và C 63: Đây là các phiên bản AMG hiệu năng cao của mẫu C-Class thế hệ W206, cũng trang bị hệ dẫn động 4MATIC+. C 43 dùng động cơ 2.0L mild-hybrid công suất 435 mã lực, đang có giá 2,599 tỷ đồng. C 63 S E Performance trang bị động cơ 2.0L có công suất 476 mã lực kèm mô-tơ điện 204 mã lực ở cầu sau, tạo nên tổng công suất 680 mã lực, giá 4,9 tỷ đồng.
- Mercedes-Benz S-Class: Dòng sedan cao cấp được trang bị hệ dẫn động 4MATIC ngay từ cấu hình khởi điểm là S 450 giá 5,039 tỷ đồng cho đến bản Maybach S 680 giá 15,990 tỷ đồng. 4MATIC là loại AWD bị động toàn thời gian, bộ vi sai trung tâm cảm biến mô-men xoắn truyền tới 70% công suất tới phía trước hoặc phía sau tùy theo nhu cầu và điều kiện.
- Audi A7: Mẫu sedan có kiểu dáng thể thao kiểu sportback này đang được bán ở Việt Nam với một phiên bản là 55 TFSI quattro có giá 2,990 tỷ đồng. Xe trang bị hệ dẫn động Quattro Ultra, đây là dạng AWD bán thời gian cầu trước chủ động dùng vi sai trung tâm Torsen để kích hoạt cầu sau khi cần thiết.
- Audi A8L: Thuộc phân khúc sedan cao cấp, A8L cũng đang được bán ở Việt Nam với một phiên bản là 55 TFSI quattro nhưng có giá 4,200 tỷ đồng.
- Porsche Panamera GTS: Bản thể thao của mẫu xe sedan duy nhất trong danh mục Porsche có công suất 500 mã lực, dẫn động Porsche Traction Management ưu tiên cầu sau và kích hoạt cầu trước khi phát hiện trượt bánh. Xe có giá từ 11,440 tỷ đồng.
Như vậy có thể thấy, số lượng các mẫu xe sedan có AWD tại Việt Nam hiện nay không chỉ ít ỏi mà còn… kén khách. Nếu không phải xe thể thao thuần túy dành cho người thích lái thì cũng thuộc dòng cao cấp của phân khúc hạng sang, với mức giá từ cao cho đến rất cao.
Nhưng ngay cả khi đủ điều kiện tài chính, thì một chiếc sedan AWD có phù hợp với bạn không? Để trả lời câu hỏi đó, bạn nên nhớ rằng hầu hết các lợi ích dễ dàng nhận thấy được của AWD đều có thể giải quyết bằng cách thay loại lốp phù hợp. Ngoài ra, AWD đặc biệt hữu dụng ở những khu vực có tuyết, nhưng phần lớn địa hình ở Việt Nam không phải thường xuyên đối mặt với loại thời tiết gây nhiều phiền toái này.
Tổng hợp
Le Hai.